Philippines 20000, Ltd. ni Rolando B. Tolentino

Tolentino, Rolando B., “Philippines 20000, Ltd.” Fastfood, Megamall at iba pang Kwento sa Pagsasara ng Ikalawang Milenyum. Manila: De La Salle University Press, Inc., 1999, p. 35-41.

Umiikot ang kuwentong “Philippines 20000, Ltd.” ni Rolando B. Tolentino sa isang araw ng buhay ni Ficus.[1] Futuristiko ang tagpuan ng kuwento ngunit masasabi ring satirikal ang kabuuang pag-atake ng kuwento sa mga tema’t isyung tinatalakay nito. Magsisimula ang kuwento sa paggising ni Ficus isang umaga. Sa halip na maligo, umihi o kumain, ang unang ginawa ni Ficus ay ikonekta ang kanyang katawan sa kompiyuter at sa Internet. Dahil sa patuloy na pagkabit sa kompiyuter, naging “tingting” na ang kanyang katawan. Sa kuwento, sapat na ang manatiling mabuhay at malay si Ficus para gawin ang kanyang pang-araw-araw na gawain. Mga gawaing nakatuon sa Internet. Umiikot ang buhay ni Ficus sa Internet. Sa Internet niya pinamamahalaan ang kanyang balut subcontracting business. Maging ang pagpapalipas ng oras ay ginagawa niya sa Internet.

Sa mundong itong ginagalawan ng “Philippines 20000, Ltd.”, nasa pinakarurok na ang pamamayani ng sistema ng kapitalismo sa buong mundo. Maaaring maging kapitalista ang isang ordinaryong mamamayan at maging mayaman dahil paglago ng teknolohiya. Mga kompiyuter na may komplikadong artificial intelligence (AI) ang namamahala’t sumusubaybay sa stocks na pumapalaot sa pabugso-bugsong daloy ng stock market. Ang mga ito rin ang namamahala’t sumusubaybay sa supply at demand ng iba’t ibang negosyong pagmamay-ari ng mga tao. Kaya’t mahalagang bahagi ng mismong pagkatao ng mga tao sa mundong ito ang makina/kompiyuter na kanilang ginagamit. “Tanging kurdon ng kuryente ang bumabalot sa kanyang tingting na katawan.” Halos iisa na si Ficus sa kompiyuter niya at tila isa siyang taong nakakabit sa isang intensive care unit (ICU) sa ospital. Ang makina ang nagbibigay-buhay sa kanya at makikita natin na hindi lamang ito sa isang pisikal na antas kundi pati na rin sa isang existensiyal na antas.

Sa pagbukas ng kanyang kompiyuter at pag-ugnay sa Internet, lalabas ang personal na AI ni Ficus, si Ligaya. Tulad ng ibang mga “Ligaya” sa mga naunang mga akdang pampanitikan, tulad ng Sa mga Kuko ng Liwanag ni Edgardo M. Reyes, na kumakatawan sa isang partikular na ideal, salamin si Ligaya ng mga inaasam na “ideal” ni Ficus. Subalit sa halip na kumatawan sa ideal ng pag-ibig tulad ni Ligaya sa Sa mga Kuko ng Liwanag, ang Ligaya ng “Philippines 20000, Ltd.” ay kumakatawan sa finafantasyang babae ni Ficus at, gayun din, sa finafantasyang kita ng kanyang mga negosyo. Ganito ang unang usapan nina Ficus at Ligaya sa araw niya:

Ligaya, ano ang hatid mo para sa akin? tanong nya sa CPU.

Nagblink ang screen at bumukas ang isang matrix.

Bottomline, profit will be down by 2.222% by 17:00, seductive na sagot nito kahit nakompyut na ni Ficus ang datos sa kanyang mini-calculator na inimplant na sa kanyang kanang mata. Gusto lamang nyang mapakinggan ang boses ni Ligaya.[2]

Kahit na kaya na niyang malaman ang kalagayan ng kita o hinaharap na kita ng kanyang mga stock at kumpanya sa pagtingin lamang sa screen o sa pagtingin lamang sa calculator sa kanyang mata, tinanong pa rin ni Ficus ang nilalaman ng screen dahil “gusto lamang nyang mapakinggan ang boses ni Ligaya.” Dahil si Ligaya ang namamahala sa mga negosyo, direktang nauugnay din  ang kita at sekswalidad. Ang bawat kitang naitatala ng mga stock ni Ficus ay may katapat na kahali-halinang boses mula kay Ligaya. Dito, naghahalo ang pagnanasa para sa babae at pagnanasa para sa kita. Naka-program kay Ligaya ang mga katangian na nais ni Ficus sa isang babae—may kaakit-akit na boses, malandi sa pagsasabi ng mga datos at masunurin sa kanyang mga kagustuhan. Nang malaman ni Ficus ang masamang balita at nagpakita ng galit, “hindi kumibo ang CPU, bigla na lamang humikbi at mahinang sumagot: Ipagpaumanhin nyo.”[3] Naka-program na kay Ligaya na rumesponde sa partikular na mga damdamin ni Ficus. Si Ligaya ang perpektong babae. Ginagawa ang lahat ng iniuutos sa kanya at sensitibo sa mga pangangailangan at damdamin ng lalaking kanyang pinagsisilbihan. Subalit maliit na bahagi lamang si Ligaya sa kabuuang network na bahagi si Ficus. Nariyan ang mas malaking mundo ng Internet at ang internasyunal na kapitalistang ekonomiya.

Pagkatapos na ayusin ang mga pagkakamaling nagawa ni Ligaya, diretso agad sina Ficus at Ligaya sa pamamalakad ng kumpanya ni Ficus. Dalawang problema ang agad ang lilitaw sa araw na iyon. Una, nawalan ng chief cook si Ficus at kailangan niya itong punuan. Sa libo-libong posibleng kapalit, dalawang pinansin ni Ligaya. Isa’y Rusong may sampung Ph.D. at ang isa naman ay magfi-fishball. Pinili ni Ficus ang magfi-fishball dahil sa praktikal na kakayahan at karanasang mayroon ito kumpara sa Rusong may sampung Ph.D. na isang “professional student” ayon sa kuwento. May malinaw na pagkiling kung ganoon si Ficus para sa kakayahan kumpara sa kaalaman. Eksaherado itong bahagi ng kuwento at malinaw na puna sa pagkiling ng mga kumpanya sa isang manggagawang napatunayan na ang kanyang pagiging manggagawa at isa ring puna sa kasalukuyang eksaheradong pagpapahalaga sa mataas na antas ng edukasyon.

Ang pangalawang problemang kinaharap ng kumpanya ni Ficus ang pagbaba ng supply ng balut ng kanyang kumpanya dahil napeste ang balut plant niya sa Pateros. Bilang solusyon, in-outsource na lamang ni Ficus ang paggawa ng balut. Una niyang opsyon ay sa Zimbabwe ngunit may banta ng ebola virus kaya’t sa Kampuchea (Cambodia) ang napili niyang lugar na pagtayuan ng bagong balut factory.

Sa harap ng dalawang problema na ito, madaling nasosolusyunan ni Ficus ang mga problema na ito ng kanyang kumpanya sa tulong ng Internet at ng malawak at laganap na teknolohiya ng telekomunikasyon. Sa pag-usbong ng isang pandaigdigang merkado, kinakailangan ng isang matatag na sistema ng komunikasyon upang madali ang paggawa at pagdaloy ng mga produkto. Para kay Ficus, napakahalaga ng telekomunikasyon lalo na sa isang “one-man operation” tulad ng sa kanyang kumpanya. Nagagawa ni Ficus na kontrolin nang personal ang kumpanya kasabay ng pagharap sa iba’t ibang problemang kakaharapin nito sa ano mang bahagi ng mundo.

Subalit kung ano mang tulong at bentaha ang ibinibigay ng telekomunikasyon para kay Ficus ay mayroon ding kaakibat na mga panganib at pagkukulang. Pangunahing problema na kakabit sa kompiyuter at Internet ay ang problema sa pagsasakasaysayan at pag-alala. Pagkatapos solusyunan ang mga problemang kinaharap ng kanyang kumpanya, binalikan ni Ficus ang naging kasaysayan ng Jollibee. Makikita ang pagkukulang ng kompiyuter sa pagtatala ng kasaysayan at pag-alala nang ia-access ni Ficus ang lumang video ng Jollibee.

Lumabas ang media footage ng birthday party celebrations, ang higanteng bubuyog na mascot, at isang endorser na nagngangalang Aga A. Walang makitang apelyido. Buhaghag kasi ang files simula nang magconvert ang system at network sa homedelivery ang Jollibee at magtayo na lamang ng mga kariton sa kanto-kanto…[4]

Makikita ang limitasyon ng kompiyuter. Kung wala o mawala sa hard drive o sa files ng kompiyuter ang isang partikular na datos, mahirap na itong makita o mabawi. At hindi ito kakaibang karanasan para sa atin sa kasalukuyan na maaaring ilang beses na na-virus o nasira ang kanilang kompiyuter. Tila pangkaraniwang karanasan ang mawalan ng mga file at datos dahil sa mga dahilan na ito. Kaya’t lalaganap ang gawain ng pagba-back-up ng mga files sa CD, DVD, flash drive at maging sa Internet. Dito sa kuwento, makikita na mawawala sa kasaysayan ang alaala ni Aga Muhlach dahil lamang “buhaghag” ang mga file tungkol sa nakaraan ng Jollibee.

Makikita rin ang ganitong pagkukulang sa pagsasakasaysayan at pag-alala nang banggitin ni Ligaya kay Ficus ang mga ibinebentang vintage na mga produkto sa merkado (nangongolekta kasi si Ficus ng linoleum). Bago pa man buksan ang eBay sa Internet, ipinapakita na ni Tolentino ang konsepto nito sa kuwento. Babanggitin ni Ligaya ang mga produktong maaaring mabili.

Isang sexy Judy Anne poster mula sa Chika-chika, tatlong higanteng rosaryong kahoy mula sa Baguio, isang bayong ng everlasting (totoo palang di nalalanta itong bulaklak), mga samut saring souvenir at give away sa kasal nina Gabby S. at Sharon Panguilinan.

            Umiinit na ang kanyang ulo. Sharo Cuneta!, ano ka ba naman, Ligaya. Ilang beses ko na bang pinau-update ang records mo. Kahit kailan, kahit nang umabot si Sharon ng 445 lbs., di nya pinalitan ang apelyido ng kanyang tatay, ang longest mayor ng Pasig, si Erap Estrada.[5]

Patong-patong ang pagkakamali sa sipi na ito. Una, mali ang apelyido ni Sharon at “itatama” ito ni Ficus. Ngunit tulad ni Ligaya, may mali rin ang impormasyon na alam ni Ficus tungkol kay Sharon. Mali ang amang binanggit ni Ficus kayundin, mali ang lungsod na pinamahalaan ng ama ni Sharaon (Pasay City) at maging ang lungsod na pinamahalaan ni Erap (San Juan). Kung ang nakalagay sa kompituter, mali man o tama, ay pinaniniwalaan niyang totoo at walang sistema na maaaring magtama sa mga pagkakamali niya. Bagaman konektado siya sa Internet, maaaring mali pa rin ang datos ang na nakalagay doon. Nang nagsisimula ang Wikipedia, kakabit na rin ng naunang pagduda sa impormasyong nasa Internet, inatake ito sa dami nitong pagkakamali at kakulangan ng pamantayan.

Magiging malinaw kung bakit ganito magulo at mali-mali ang alaala ni Ficus. Biglang titili si Ligaya bilang babala sa biglang pag-atake ng mga hacker sa kompiyuter ni Ficus. Dalawang beses nang na-hack si Ficus noon.

Noong una, naging bankrupt sya dahil sa mga ninakaw na data, kamuntik pa syang makulong kung hindi lamang pakinggan nang husto ng on-line Court of Appeals ang kanyang pighati. Sa ikalawang beses, pay-off na. Kahit anong hinihingi ng hackers, dahil, kung sakali, tiyak ang lanyang sintesya mula sa on-line Supreme Court.

Dahil nakasalalay sa kompiyuter ang trabaho’t negosyo, ito ang inaatake ng mga hacker. Nang kumalat ang “I Love You” virus, libo-libong kompiyuter na ang nasira’t maraming mga kumpanya ang naabala’t nasira ang negosyo. Ngunit hindi lamang sa pagsira ng data ang pakay ng mga hacker. Ninanakaw nila ang impormasyon mo upang pagkakitaan. Ito ang pangunahing krimen na maaaring gawin ng hacker sa kasalukuyan.[6]

Dito sa kuwento, ipinakikita ang malabnaw na hangganan sa pagitan ng virtual na identidad sa tunay na identidad labas ng kompiyuter at Internet. Nakasalalay sa kompiyuter ang kabuuang kabuhayan at maging ang buhay ni Ficus. Bagaman nasa bahay lamang si Ficus, nakakabit sa mga makina’t sa kompiyuter ang kanyang katawan, nananatiling mapanganib ang kanyang buhay. Isang two-way system ang Internet. Tulad ng nagpapadala ang kompiyuter ng datos palabas, tumatanggap din ito ng paloob. Sa kompiyuter nakalagay ang lahat ng datos na mayroon si Ficus, buong buhay niya at buong negosyo niya. Para mabangkarote, kailangan lamang pasukin ng mga hacker ang kompiyuter at nakawin ang datos. At mapanganib ang pagnanakaw ng datos hindi lamang sa negosyo ni Ficus kundi pati sa kanyang personal na buhay. Muntik nang makulong si Ficus dahil maaaring nakuha rin ng mga hacker ang mga gawaing ilegal na maaaring nagawa niya noon. Puno ang mga kompiyuter natin ng impormasyong inaakala nating hindi makikita ng iba o maaaring hindi rin natin alam na naroroon. Bagaman hindi sinasabi ng kuwento kung ano ang mga posibleng itinatago ni Ficus na maaaring magdulot ng pagkakakulong, malinaw na ayaw na niyang maulit ang muntikang pagkakakulong dahil sa mga ginawa niya. Kaya binayaran na lamang niya ang mga hacker at naging maingat sa seguridad ng kanyang kompiyuter.

Sa kuwento, dahil malabnaw ang virtual na identidad sa tunay na identidad, tila walang pinagkaiba ang labas sa loob. Madaling pasukin ang loob ng hacker tulad na madaling lumabas ang loob tungo sa Internet. Upang kalabanin ang mga hacker na nagpatili kay Ligaya, kailangang pumasok ng kamalayan ni Ficus sa Internet. Bagaman mga “grade 2.25” lamang mga hacker na iyon, kinabahan pa rin si Ficus. Para makapagpahinga, nagpalutang-lutang muna ang kanyang kamalayan sa Internet, nagpamasahe ng “cyberspace ego” atbp. Ulit, ipinakikita ng kuwento ang laya ng kamalayan sa Internet pero sa may kaakibat na panganib dahil bago umalis sa kanyang katawan, nangamba rin si Ficus na baka makidnap ang kanyang kamalayan.

Dahil malabnaw ang konsepto ng o pagkakakilanlan sa kasaysayan kasabay ng malabnaw na hangganan ng loob at labas, malabnaw din ang konsepto’t pagkakakilanlan sa kultura. Babalik sa pagsha-shopping si Ficus at muling maglilista ng mga produkto si Ligaya.

Mula sa seductive voice ni Ligaya, heto ang mga bagong offers: poster ng alak ni Anjannette, poster ng Red Bull ni Rosanna, kalendaryo ni Jay Manalo, mga seramikong dwende’t crane para sa fishpond, centennial Swatch watches, ilang isyu ng Liwayway at Bannawag, tigre’t asong manyikang nilalagay sa kotse’t tumatango-tango, mga polyeto ng ten-year commemoration ng Mendiola massacre, naiwang tsinelas at sumbrero mula sa Mendiola massacre, voice tape messages ng mga Pinoy OCWs sa Saudi Arabia bago natuyot ang lahat ng petroleum ng bansa, voice tape ng proceedings sa Chinese New Year poetry reading sa CCP circa 1998, ilang original prints ni BenCab. Kaagad nyang sinulatan ang largest trivia shopping news group para irekomendang i-delete ang last two items. Di at par sa estetika ng ibang items sa cyber-brochure ng antique shopping network.[7]

Katawa-tawang may “estetika” si Ficus ngunit kung may punto rin naman siya. Kailangang pansinin na “mass-produced post-World War II at pre-Third Millenieum items” ang kategorya ng mga produkto na ito. Malinaw naman na hindi “mass-produced” ang mga poetry readings at mga orihinal na print ng mga pintor. Pinaglalaruan ni Tolentino ang salitang “mass-produced”. Hindi nilikha ang huling dalawang produkto para sa consumption ng masa di tulad ng mga poster ng alak o poster at kalendaryo ng mga artista. Gayundin, hindi galing sa “masa” ang huling dalawang produkto di tulad ng mga polyeto at ng tsinelas at sumbrero tungkol at galing sa Mendiola massacre. Walang malinaw na politika sa pagtingin ng kultura maliban na lamang sa malabong pagkakaunawa sa salitang “mass-produced”.

Isa sa mga huling gawain ni Ficus ay makipagpulong sa iba pang mga negosyante tungkol sa kanilang taunang benefit auction para sa kapakanan ng mahihirap. Kasunod nito ay ang parangal na TOYM dahil sa kanyang pagnenegosyo. Pagdating ng hatinggabi, sisimulan na ni Ficus na tapusin ang kanyang araw. Isasara niya ang kanyang pagawaan ng balut at aaprubahan ang pagtanggap ng bagong chef na dating magfi-fishball. Pagkatapos pa lamang ng “ilang dosage pa ng shabu, tylenol plus 10,000 mgs., sampung caffeine high, tatlong virtual sex climax” magtatapos ang araw ni Ficus. Alas-dos bente otso ng umaga bago pa lang talaga siya simulang matulog subalit hindi siya makatulog. Sa isip niya’t may mga elektrikong tupa na lumulundag sa isang elektrikong bakod. Pinanonood niya ang sariling imahen na natutulog subalit hindi talaga siya tulog o makatulog. “Ngunit kahit ilang beses na syang nagpapatak ng moisturizer, mahapdi pa rin ang kanyang dilat na dilat na matang balisang nag-aantay sa muling pagbangon.”[8] Sa pagtatapos na ito lamang talaga magiging malinaw ang kabigatan ng pagiging isang negosyante sa panahon na wala nang empleyado.

 Bagaman ikinukuwento lamang ang isang araw ni Ficus, nagtatapos ito sa tila isang loop. Sa dulo ng lahat, nagiging makina na lamang ang sariling hindi na kayang matulog at hindi na kayang managinip at mag-isa si Ficus sa kanyang pagkabalisa. Balisa siya dahil sa kanyang kalagayan na walang katapusang ngayon.

---

[1] Rolando B. Tolentino, “Philippines 20000, Ltd.” Fastfood, Megamall at iba pang Kwento sa Pagsasara ng Ikalawang Milenyum (Manila: De La Salle University Press, Inc., 1999), p. 35-41.

[2] p. 35

[3] p. 35.

[4] p. 37

[5] p. 38

[6] Sa kaso ni Kevin Mitnick, na-hack niya ang mga sistema ng iba’t ibang kumpanya tulad ng Motorola, Fujitsu, Sun Microsystems at iba pa. Nakapagdulot ang kanyang hacking ng milyon-milyong dolyar na pagkalugi sa bahagi ng mga kumpanyang kanyang na-hack. Nakuha sa http://www.justice.gov/criminal/cybercrime/mitnick.htm.

[7] p. 39.

[8] p. 41.